6 Şubat 2023 tarihinde merkez üssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesi, ardından Elbistan ilçesi olan ve çevre illerimizde de yıkıcı şekilde hissedilen depremler sonrasında il ve ilçelerimizde oluşan yapı hasarlarının boyutu ve büyüklüğü açısından üyelerimizi ve kamuoyunu bilgilendirme gereksinimi duyulmuştur.
Cumhuriyet tarihimizin en yıkıcı depremlerinden biri olan 6 Şubat 2023 tarihinde oluşan depremler ve peşine yaşanan yıkımlar için, acıları tüm milletimiz ile paylaşmakta, Tokat Ticaret ve Sanayi Odası olarak, ilk günden bugüne kadar tüm gücümüz ile desteklerimize devam etmekteyiz. Ancak kamuoyunda sürekli bahis konusu edilen bazı hususlarda üye kurum ve kuruşlarımız ile diğer kamuoyu bireylerimizi temel anlamda bilmesi gereken hususlar şunlardır;
Bilindiği üzere ülkemiz yoğun bir deprem coğrafyası üzerinde yer almaktadır. Buna istinaden ülkemizde 1947, 1953, 1961, 1968, 1975, 1998, 2007, 2018 yıllarında düzenlenen ve dönemin teknik argümanlarına göre maksimum güvenlikte oluşturulmuş 8 adet Deprem Yönetmeliği mevcuttur. İlgili her yönetmelikte çağın bilimsel keşiflerine uygun olarak revizeler yapılmış, ülkemizde yapımı planlanan yapıların her geçen gün daha güvenli yapılar haline gelmesi amaçlanmıştır.
Bunlara ek olarak 2001 yılında pilot iller ile, 2011 yılında ise tüm ülkemizi kapsayacak şekilde Yapı Denetim Hizmetleri zorunlu hale getirilmiştir. Devletimiz deprem konusundaki farkındalığını her geçen gün arttırmış ve tüm illerimizde Kentsel Dönüşüm Seferberliği başlatmıştır. Bu illerden biri olan şehrimizde de belediyemiz öncülüğünde risk teşkil eden yapıların, yapı sahiplerinin gerekli çoğunluğu sağladığı site ve apartmanların birçoğunda kentsel dönüşüm faaliyeti gerçekleştirilmiş, gerekli tüm kontroller yapılarak yapılar güvenli hale getirilmiştir. İlgili Yapı Denetim sistemine tabi yapıların kontrollüğü Yapı Denetim Firmaları ve Belediyemizce yapılmış, en ufak uygulama hatalarına dahi izin verilmemiştir. Şehrimizde yapılan ve Yapı Denetim sistemine tabi tüm bu yapıların ilgili deprem yönetmeliklerine uygun yapılması hususunda sistem şu şekilde işlemektedir;
- Yapı alanlarında, önce harita mühendislerinin belirlediği arazi sınırları içinde, belirlenen noktalarda Jeoloji ve Jeofizik mühendislerince Zemin Etüt çalışmaları tüm hassasiyetleri ile yapılır,
- Zemin etüt çalışmaları sonucunda ortaya çıkan ve uygun olduğuna karar verilen yapı sistemi şekline göre proje mimarı yapı tasarımının yapar ve yapının taşıyıcı sistemlerinin yapıya entegre edilmesi için yapının inşaat mühendisi devreye girer,
- Yapının inşaat mühendisi, ilgili dönemin mevzuatlarına uygun bir şekilde yapının tasarımını tamamlar, eksik gördüğü hususların düzenlenmesi için proje mimarı ile iletişime geçer, proje mimari ve statik açıdan maksimum verimli hale getirilerek diğer proje mühendislerine yönlendirilir,
- Projeye ait temel detaylar belirlendikten sonra proje elektrik mühendislerince ilgili yılın mevzuatına uygun olarak, yapının mimari ve statik boyutlarına hiçbir zararı olmayacak şekilde yapının elektrik ihtiyaçlarının giderilmesi için hassas proje çalışmaları yürütür,
- Yine projeye elektrik detaylarının belirlenmesi ile makine mühendislerince ilgili yılın mevzuatına uygun olarak, yapının mimari ve statik boyutlarına hiçbir zararı olmayacak şekilde yapının sıhhi tesisat ile ısınma ihtiyaçlarının giderilmesi için hassas proje çalışmaları yürütür,
- Yukarıda bahsi geçen tüm projeler ilgili yönetmeliklere uygun olacak şekilde ve yapı güvenliğinin kesin sağlandığı anlaşıldıktan sonra Bakanlık tarafından kura yöntemi ile ataması yapılan, tamamen bağımsız olan yapı denetim kuruşlarına incelenmek üzere iletilir. Yapı denetim kuruluşlarında yer alan mimarlar ve mühendislerce proje ve zemin etüt raporları tüm yönleri ile incelenir, çeşitli program hesapları ile kontrolleri yapılır,
- Daha sonra proje son kontrol mercii olan ilgili belediyeye gönderilir. İlgili belediyede yer alan mimar ve mühendislerce tekrar yapının haritalanması, zemin sınıflandırması, mimari yapısı, statik yapısı, elektrik yapısı ve mekanik yapısı özenle incelenerek tüm projelerin yönetmeliklerin tamamına uyumlu halde olduğu tespit edildikten sonra yapının başlamasına izin veren ruhsatlandırma aşamasına geçilir,
- Yapı yapımına başlandığı esnadan, yapımı tamamlanarak yapı kullanım izin belgesi diye adlandırılan ikamet ruhsatı verilen zamana kadar her aşamada mevzuatın tüm ilkelerince Yapı Denetim Firmaları ve İlgili Belediyeler ile Çevre, Şehircilik ve İklim Bakanlığı tarafından kontrol edilir, yapıda eksik görülen tüm hususlar Müteahhit firmaya bildirilerek eksiklerin tamamı düzeltilir,
- Müteahhit firmalar ise yukarıda bahsi geçen tüm projelerin birleştirilmesi ve yapının kurallarına uygun olarak yapılması aşamalarında uygulatan firmalar olmakta, gerekli tüm maddi yatırımların yapılarak, yapının kontrollerinin gerçekleştirilip kullanıma sunulmasında görevli firmalar olarak sistemde hizmet vermektedir.
Görüleceği üzere bu uygulama sıralamaları birçok denetimden geçen ve yetkinliğini tamamlamış tüm mimar ve mühendislerce tasarımı yapılarak tamamlanan yapılarımızın güvenli olduğunu göstermekte, tüm bu süreçte birçok sorumlu teknik insanımız yer almaktadır. Yapı müteahhitlik firmaları ise tüm bu iş ve işleyişlerin finansal boyutlarının yönetilmesinde yetkili, gerekli kontrollerin tamamlanmasında ve uygulatılmasında sorumludur.
Ülkemizde ve ilimizde yer alan Müteahhitlik Firmalarımız, Mimar ve Mühendislik faaliyetinde bulunan teknik uygulayıcılarımız, Yapı Denetim Firmalarımız, Belediyelerimiz ve Bakanlık Görevlilerimiz, işlerini tüm hassasiyeti ile yapmakta, hiçbir yapısal kusura mahal vermeyecek şekilde sorumluluklarını yerine getirmektedir. Birçok denetleme mekanizması birbirini denetlemekte ve kontroller gerekli tüm sıklıklarda yapılmaktadır.
Nitekim, Yapı Denetim ve Deprem Mühendisleri Derneği Başkanı İnşaat Mühendisi Nazmi ŞAHİN tarafından, Bakanlık istatistiklerinin kamuoyu ile paylaşılması üzerine açıklama yapılmış, yakın tarihte ülkemizde gerçekleşen Van, Elazığ, Malatya, İzmir, ve Düzce depremlerinde Yapı Denetim Hizmeti almış hiçbir binanın yıkılmadığını; 6 şubat 2023 tarihinde gerçekleşen ve milletimizi derinden üzen bölgemizin en büyük deprem hadiselerinde, 1999 yılından sonra yapılan 151.990 adet yapı denetimli binanın bulunduğu 11 ilimizde 287 adet binanın ağır hasarlı veya yıkılmış olduğunu, ağır hasarlı olsa dahi minimum can kaybının Yapı Denetim Hizmeti almış binalarda gerçekleştiği vurgulanmıştır. Asrın felaketini yaşayan illerimizde Yapı Denetim Hizmeti almış binalarımızda hasarsızlık oranının %99,81 olması tüm Müteahhitlik Firmalarımıza, Mimar ve Mühendis arkadaşlarımıza, Yapı Denetim Firmalarımıza, Belediyelerimize ve Deprem Yönetmeliklerimize olan güvenimizi arttırmıştır. Bundan sonraki süreçte çok daha iyi denetimler yapılarak, yönetmeliğimizde yer alan deprem ivmelerinin daha yükseltilmiş şekilde düzenlenerek başarının %100 e çıkarılması ve tek bir vatandaşımızın dahi burnunun kanamadan bu afetlerin atlatılması amaçlanmalıdır.
Bu hususlar çerçevesinde anlaşılmaktadır ki, can kaybına sebep olan yapıların geneli yapı denetim sisteminden uzak, 1999 yılı öncesi yapılan ve yönetmeliklere uyumlu bulunmayan yapılardır. Tüm bunlardan milletçe gerekli dersleri alarak, deprem yönetmeliklerine uygun yapıların tasarımlarına önem verilmesi gerekmektedir. Bu yapıların tasarlanması ve yapımı sürecinde yer alan tüm denetçi ve uygulayıcılarımızın söylemleri dikkate alınmalı, buna göre hareket edilmelidir. Yine şehrimizde yer alan yapı stoklarımızın deprem yönetmeliklerine uygun olmayan bölümlerinin acilen yenilenmesi için yapı sahiplerimizin çoğunluğu sağlaması gerekmektedir. Kentsel Dönüşüm Seferberliği kapsamında yapı sahiplerimiz gerekli hassasiyeti gösterdiği her alanda belediyemizin, yapı denetim firmalarımızın, müteahhitlik firmalarımızın gerekli tüm kolaylıkları sağladığını ve güvenli yapılar oluşturmak için hep birlikte çalıştığını ilimizde gerçekleşen birçok kentsel dönüşüm projelerinde görmüş bulunmaktayız.
Ülkemizin geçtiği bu hassas dönemde bu bilgilendirmeler çerçevesinde, yapının tasarımından yapımına kadar emeği geçen tüm görevlilerimize kolaylıklar dilemekteyiz. Milletçe Kentsel Dönüşüm Seferberliğine gerekli desteği vermeli ve yapılarımızı deprem yönetmeliklerine uygun hale getirmek için çabalamalıyız. Bu hususta yapı sahiplerimizin gerekli çoğunlukla karar vereceği her husus için Tokat Ticaret ve Sanayi Odası olarak her türlü desteği vermeye hazırız. Bu konuda belediyemiz ile yaptığımız tüm görüşmelerde; şehrimizin halkına elden gelen tüm desteğin verileceği, yapılarımızın güvenli hale getirilmesi için tüm kolaylıkların sağlanacağını bugüne kadar yapıldığı gibi hassas bir şekilde pozitif ayrımcılığa tabi tutulacağını beyan etmişlerdir. Tokat gibi kadim bir şehrimizi oluşabilecek afetlere hazırlamak her bir üyemizin ve kamuoyumuzun temel sorumluluklarından biridir. Bu konuda şehrimizin tüm özel ve kamu kurumlarının bugüne kadar olduğu gibi bugünden sonrada gerekli özeni göstereceğine inancımız tamdır.
Bilinmelidir ki bu afetlerin üzerinden milletçe omuz omuza mücadele ederek gelebiliriz. Tarih milletimizin nice başarıları ile dolu olduğu gibi, afetlere dayanıklı yapıların üretiminin bir an önce tamamlanması gibi başarı ile de milletimizi yazacaktır. Tüm milletimizi Kentsel Dönüşüm Seferberliğine davet ediyoruz.
İlimize ve yüce milletimize vefat eden yurttaşlarımız için başsağlığı diler, bir daha böyle afetlerinin yaşanmamasını yüce Allah’tan niyaz ederiz.
Tokat Ticaret ve Sanayi Odası
