Müzik… Bence sanatların en içe dokunanı.
Çeşitleri olmasına karşın bazen sözler, bazen melodiler alır götürür sizi. Ben en çok yazarları ve müzisyenleri severim çünkü eserlerini okur veya dinlerken kendimi iyi hissederim. Sanatın, edebiyatın, musikinin insanı estetize ettiğine; güzelleştirdiğine inanırım
Bu alanlarda uğraş verenlerin yaşam öyküleri de ilgi alanıma girmiştir hep. Yaşam öykülerini dinlerken onların betimleme gücüyle paralel olarak zihnimde bir görüntü canlanır. Yaşanmışlıklarıyla ilgili anlatılan olaylar, mekânlar, dönemler ilmek ilmek zihnime işlenir. Anlatılanlar çoğunlukla etkileyici olur.
Bugün siz okurlarıma liderlik ve akademik başarı gibi elde ettiği kazanımlarıyla sanatsal yönü öne çıkan ve bu özellikleriyle de akademi dünyasına ve Tokat’a katkı sağlamış etkileyici bir başarı öyküsünden söz edeceğim.
Söz edeceğim çünkü Tokat’ta güzel şeyler de oluyor ve çoğumuzun ilgi alanına girmediği için bizden birilerinin varlığından haberdar olamıyoruz.
Bu nedenle bugün, TOGÜ Devlet Konservatuarı Türk Müziği Anabilim Dalı Öğretim üyesi Prof. Dr. Nuh Fikri Soysal’dan ve O’nun zorlu başarı öyküsünden söz edeceğim.
Etkileyici bir öykü… Nuh Fikri Soysal Erbaa’nın Ahret Dağı Köyü’nde 7 kardeşin en küçüğü olarak dünyaya geliyor. 1 yaşında iken babasını kaybediyor. Eğitim yaşamı annesinin Nuh Fikri Soysal’ı Tokat Artova Yatılı İlköğretim Okulu’na bırakmasıyla başlıyor. İlkokulun ardından ekonomik sebeplerle İstanbul’a çalışmaya gidiyor. İstanbul’da yaklaşık 8 yıl bulaşıkçılık, aşçı yardımcılığı ve aşçılık yapıyor. Bağlamaya merak sarıp Kadıköy Halk Eğitim Merkezi’nde bağlama öğreniyor. Bu sürede yaşadığı olaylardan etkilenip yeniden okumaya karar veriyor. Dışardan ortaokul bitirme sınavlarına giriyor, ardından Açık Öğretim Lisesine gidiyor ve burayı da bitirdikten sonra İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Müziği Devlet Konservatuarı Ses Eğitimi Bölümü’nü dereceyle kazanıyor. Aynı üniversitede yüksek lisansını, doktorasını Marmara Üniversitesi’nde yapıyor. 2011 yılında ÖYP(Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı) merkezi atamalarında araştırma görevlisi oluyor. Aynı yıl YÖK bursunu kazanarak Azerbaycan’da Muğamlarla (Azerbaycan Müziği) ilgili bir yıl araştırma yapıyor. 2013 yılında Rast Müzikoloji Dergisini kuruyor ve dergiyi alanın etki faktörü en yüksek dergisi haline getiriyor. Uluslararası katılımlı 400’ün üzerinde araştırmacının makalelerini bu dergide yayınlıyor. EBSCO, SCOPUS ve RILM gibi dünyanın önde gelen müzikoloji indekslerinde taranıyor. Daha sonra 2015 yılında Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Devlet Konservatuvarının başına geçiyor. Aynı yıl doçent, 2020 yılında ise profesör oluyor. Halen bu üniversitede görevini sürdürüyor.
Prof. Dr. Nuh Fikri Soysal’ın başarılı akademik ve sanatsal yaşamını çok zorlu bir yoldan giderek elde ettiğini Tokat şehri için gerçekleştirdiği iki proje sırasında yaptığımız sohbetlerden öğrenmiştim.
Bu projeler; Turhal Belediyesi’nin bir kültür sanat hizmeti olan “Onbeşliler Gidiyor. Onbeşliler İçin Söyle” ve “ Tokat’ı Tanıyalım Tanıtalım Projesi” kapsamında Tokat Belediyesi’nin bir kültür sanat hizmeti olan “Değmen Benim Gamlı Yaslı Gönlüme” türküsünün hazırlanması çalışmalarıydı. Bu çalışmalar toplumsal değer taşıyan projeler arasında yer aldı. YouTube üzerinden halkın beğenisine sunuldu ve geniş bir dinleyici kitlesine ulaştı.
2015 in başında konservatuarda düzenlenen ve benim de izleyici olarak katıldığım Kıvırcık Ali Konseri ’nde konser salonu dolup taşmıştı. Tokat’ın tarihi mekânı Sulu Sokak’taki Deveciler Hanı’nda Prof. Nuh Fikri Soysal’ın, katılanları nasıl coşturduğu, seyircinin onunla kurduğu eşsiz bağ ve sahne performansı, O’nun sanatsal yönünü ortaya çıkaran ve Tokat’ın sanatsal gelişimine önemli katkı sağladığına tanık olduğum bir olaydı.
***
Prof. Dr. Nuh Fikri Soysal’ın liderlik özelliğinden bahsetmemek olmaz.
Dönemin Rektörü Prof. Dr. Mustafa Şahin’in destek ve katkılarıyla, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Devlet Konservatuarı’nın başına geçerek, akademik ve sanatsal açıdan teşkilatlandırmış ve ilk öğrencilerini alarak eğitim öğretimi başlatmıştır. Konservatuarın 2015 deki durumuyla bugünkü durumu kıyaslandığında büyük bir ivme kazandığı görülüyor.
Yaptığımız sohbetten edindiğim bilgiler, Prof. Dr. Nuh Fikri Soysal 2015 de Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Devlet Konservatuarı’nın başına geçtiğinde öğretim üyesi sayısının çok yetersiz olduğu yönündeydi. Nuh Fikri Soysal akademik personelin kariyer planlamalarının yapılması, sanatsal etkinliklerin halka ulaştırılması ve yayın istatistiklerinin artırılması gibi birçok konuda planlamalar yaparak kariyer gelişimlerinde onlara rehberlik ediyor. O dönem Baş Editörlüğünü yaptığı, sahibi olduğu ve Türkiye’nin müzik alanında etki faktörü en yüksek dergisi olan Rast Müzikoloji Dergisi’nde konservatuar adına bir sayı yapıyor. Bu sayede Tokat Gaziosmanpaşa üniversitesi konservatuarı akademik personelinin yayın istatistiklerinin yükselmesi için uygun bir ortam oluşturuyor. Müdürlük yaptığı 5 yıl sonunda akademik gelişim süreçlerine katkıda bulunarak, akademik personelin öğretim üyeliğine yükselmelerinde onlara liderlik ediyor. Bugün ise öğretim üyesi sayısı 3 profesör ve 6 doçentten oluşuyor.
Öğretim üyesi sayılarının artması, yayın istatistiklerinin yükselmesi Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi’nin araştırma ve yayın istatistiklerine katkı sunmasının yanında, yüksek lisans ve doktora eğitim programları açılmasına da olanak sağlıyor. Üniversite öğrencileri, profesör ve doçent gibi uzman kişilerle çalışma olanağına kavuşturuluyor. Bilindiği gibi üniversitelerin uluslararası sıralamasını etkileyen önemli faktörlerden birisi de öğretim üyesi sayısı ve yayın istatistikleridir.
Ki o zaman Konservatuarda yüksek lisans yok. Öğretim üyesi sayılarının artmasıyla birlikte önce Yüksek lisans daha sonra ise doktora eğitimi açılıyor. Burada bir bilgi vereyim; yüksek lisans açmak için en az ikisi profesör veya doçent 3 öğretim üyesi, doktora programı açmak için ise en az ikisi profesör 6 öğretim üyesi gerekmektedir. Dolayısıyla Nuh Fikri Soysal konservatuardaki kadronun yetişmeleri için bu konuda liderlik rolü yürütüyor. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Konservatuarı’nın bugün Anadolu’da ki en donanımlı müzik okullarından birisi olduğu düşünüldüğünde Prof. Dr. Nuh Fikri Soysal’ın akademik olarak hem üniversiteye hem de Tokat’a katkısı daha iyi anlaşılıyor.
***
Prof. Dr. Nuh Fikri Soysal’ın liderlik özelliğine bir örnek de, o zamanlar bir müzikoloğun yayın yapabileceği akademik bir müzik dergisi yokken Rast Müzikoloji Dergisini çıkarmasıdır.
Prof. Dr. Nuh Fikri Soysal 2013 yılında bireysel vizyonundan hareketle, kendi kaynaklarını kullanarak, Amerika’daki prestijli dergilerden esinlenerek Rast Müzikoloji Dergisi’nin tasarımını ve akademik stratejilerini oluşturuyor. Ki kendi finansmanını sağlayarak bu türdeki bir derginin ilk adımlarını atan tek kişidir. Soysal, o dönemlerde Türkiye’de müzikologların sesini duyuracak bir platform bulmakta zorluk yaşadıklarını fark ettiğini, genellikle sosyal bilimler dergilerinde yayın yapıldığını, bunun da akademik açıdan çeşitli sıkıntılara neden olduğunu belirtmiş, “Bu nedenle Rast Müzikoloji Dergisi’ni kurdum” demişti.
Prof. Dr. Nuh Fikri Soysal Rast Müzikoloji Dergisini ne denli önem verdiğini özellikle anlatmak istemiş ve ben de bu anlatımı kayda almıştım.
Prof. Dr. Nuh Fikri Soysal demişti ki, “Rast; doğru düzgün, müstakim demek. Akademik açıdan bilimle ilgili bir yönü de var. Türk müziğinde makamların ilki, anasıdır. 1933’te Mısır Kahire’de yapılan Şark Musikisi Konferansı’nda Rast Makamı makamların anası (ümmül makamat) olarak kabul edilmiştir. Bundan da yola çıkarak müzikoloji alanında kuracağım bir derginin adının Rast olmasının, şark bölgesini temsil etmesi bakımından, daha güzel olacağını düşündüm. Hem tarihimizle, hem sanatla, hem de estetikle ilişkili olduğunu düşünerek böyle bir karar verdim. Dolayısıyla Rast Müzikoloji Dergisini çıkardıktan sonra büyümeye devam etti. Yaklaşık 30 sayıya yakın dergi çıkardım ve 400 den fazla akademisyenin makalesinin yayınlanmasına vesile oldum. Tanınmış uluslararası araştırmacılar olan Martin Stokes, Owen Wright veya Rachel Harris gibi birçok ünlü araştırmacının yer aldığı dergi, uluslararası görünüme kavuşarak, akademik çevrelerdeki etkisini güçlendirdi. Bu, akademik camiada Türk müziği ve müzikolojisi üzerine yapılan araştırmaların uluslararası düzeyde tanınmasına büyük katkı sağladı. Bu sayede dergi kısa sürede uluslararası alanda tanınan ve Türkiye’nin en yüksek etki faktörüne sahip müzikoloji dergisi oldu. Etki faktörü bilimsel anlamda ilgili yıl alınan atıf sayısının son iki yılda yayınlanan makale sayısına bölünmesi sonucu elde edilen ve bilim dünyasında dergilerin saygınlığını ifade eden bir hesaplama yöntemidir. Alınan atıf ve yayın sayılarıyla matematiksel hesaplamalar sonucunda elde edilen bir veri bu.”
Baş Editörlüğünü Nuh Fikri Soysal’ın yaptığı dönemde Türkiye’nin en meşhur ve etki faktörü en yüksek müzikoloji dergisi bu dergi oluyor. 2020 yılında dergi bir yayıncılık şirketine devrediliyor. Bu bağlamda Prof. Dr. Nuh Fikri Soysal bu çalışmasıyla Türkiye’de bilimsel dergi yayıncılığı alanında ve akademik teşkilatlanma konularında liderlik örneği sergilemiştir. Kendisi de zaten, çalışan herkesin yükselebildiği Amerikan yöneticilik modelini benimsediğini belirtiyor.
Değerli okurlar, biliyorum yazım uzun oldu. Yine biliyorum ki, biz sıradan insanlar okumak yerine oturup izlemeyi ya da dinlemeyi tercih ediyoruz. Ama İnsan kendisini tamir edecek şeylere yakın durmalı; sanata, müziğe, edebiyata, kitaba, doğaya, kısaca hayata… Bu yazıyı okuma zahmetinde bulunursanız, kendi öyküsünü ve hislerini karakterinin kaderi olarak örmüş, başarılı bir bizden birisi ile tanışacak, kim bilir belki de bu öyküden feyz alacaksınız.
Çünkü Prof. Dr. Nuh Fikri Soysal’ın öyküsü, müziğin ve sanatın, kararlılıkla birleştiğinde nasıl büyük başarılara dönüştüğünün bir kanıtıdır. Onun hayatı, bizlere kendi yolculuğumuzda ilham verebilir ve umut ışığı olabilir. Belki de bu öykü, sizin de kendi potansiyelinizi keşfetmenize yardımcı olacaktır. Şimdi, bu büyüleyici öykünün derinliklerine dalarak, hayatınıza yeni ufuklar açmaya hazırlanın.
Prof. Dr. Nuh Fikri Soysal hocayı takip etmek isteyenler için;
Tiktok @nuhfikrisoysal
@SoysalFikri
NOT:Rast Musicology Journal : Rast Müzikoloji Dergisi (RMD),bugün müzik araştırmalarının geniş bir kapsamda yayınlanmasına ve müzik araştırmacıların dünya çapındaki görünürlüğüne, bağlı olduğu etik ilkeler çerçevesinde hizmet etme amacı güden bir uluslararası akademik dergi haline gelmiştir. RMD bugün, müzik ve müzikolojinin tüm alanları ilgili kültürler arası ve interdisipliner araştırmalar ve tartışmalar için bir forum sağlıyor.. Ayrıca, RMD, müzik araştırmalarındaki konulara ve uygulamalara ayrılmış interdisipliner makalelerin (sadece araştırma) yayınlandığı itibarlı bir dergidir.
