Ülkemizde bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal yüzünden soba, şofben, baca zehirlenmeleri hemen her yıl
kış aylarında özellikle alçak basınçlı havalarda tehlikeli boyutlara ulaşmaktadır. Güneybatıdan esen bir
rüzgâr olan “lodos” nedeniyle her yıl onlarca kişi özellikle sobadan olmak üzere sızan karbon monoksit
gazı ile zehirlenmektedir.
Karbon monoksit renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı zehirli bir gazdır. Vücuda solunum yolu ile girer ve
doğrudan kana geçerek oksijen alımını engeller zehirlenme ve ölüme neden olur. Havagazı, kömür vb.
ısıtma amacıyla kullanılan her tür soba ve ocakta yanma sırasında oluşur. Karbon monoksit zehirlenmeleri
sıklıkla; kapalı ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben, bacasız gaz sobalarında yakıtın iyi
yanmaması nedeni ile meydana gelir. Karbon monoksitle meydana gelen zehirlenmelerde kısa süre
içerisinde tıbbi müdahale yapılmazsa, zehirlenmeler ölümle sonuçlanabilir.
Soba ve Bacalarla İlgili Uyulması Gereken Kurallar
Kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olup olmadığına, garantilerine ve
garanti sürelerine dikkat edilmeli,
Kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu kontrol edilmeli, izin belgesi olmayan satıcılardan
kömür alınmamalı,
Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralacağı, soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de
baca çekişi zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli,
Sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yakıt yavaş yavaş ilave edilmeli,
yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı,
İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbon monoksit zehirlenmesi riski
artacağından soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalı,
Özellikle alçak basınçlı lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış görüldüğü için eğer bacalar
standartlara uygun değilse alçak basınçlı havalarda soba yakılmamalı, yakılması zorunlu ise gece
yatarken mutlaka tam olarak söndürülmeli,
Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalı,
Sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalı,
Bacalar standartlara uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak temizletilmeli,
Dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst noktasından 1m.
daha yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka takılmalı,
Binaların Yangından Korunması yönündeki mevzuat hükümlerine uyulmasına özen
gösterilmelidir.
“Acil sağlık sorunlarında derhal 112 no’lu telefondan
Acil Yardım Servisi aranmalıdır”
2Şofben Kullanımında Dikkat Edilecek Hususlar
Alınan cihazın kalite belgesi ve garantilerine dikkat edilmeli,
Şofben mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan (bina aydınlığına v.b. bağlı) şofben
asla çalıştırılmamalı,
Şofbenin monte edileceği mekân yeterli büyüklükte olmalı, şofben mümkünse banyo yerine
balkona veya başka bir havadar mekâna takılmalı, şofbenin montajı mutlaka yetkili servis
tarafından yapılmalı,
Şofben zehirlenmeleri genellikle gaz kaçaklarından değil, yeterli havalandırma yapılmayan
yerlerde yetersiz hava ve yetersiz yanma sonucunda oksijen oranının düşmesi ve karbonmonoksit