TOKAT MÜZE 2022 YILI MÜZELER GÜNÜ ETKİNLİĞİ

TOKAT ARKEOLOJİ ve ETNOGRAFYA MÜZESİ
Cumhuriyet döneminde kurulan ilk müzelerden biri olan Tokat Müzesi’nde müzecilik
faaliyetleri 1926 yılında başlamıştır. Bu tarihten itibaren 2012 yılına kadar, Anadolu Selçuklu
Dönemine ait bir tıp medresesi olan Gökmedrese’de müzecilik çalışmaları sürdürülmüştür.
Geçen yıllar içerisinde eser sayısı artmış, depolar yetersiz kalmaya başlamıştır. Depolarda
biriken eserlerin daha sağlıklı şartlarda korunması, müzeye kazandırılan yeni eserlerin çağdaş
müzecilik anlayışı çerçevesinde sergilenmesi gerekliliği, ayrıca mevcut binanın restorasyona
ihtiyacı olması nedeniyle Tokat Müzesi 3 Mart 2012 tarihinde, tarihi Sulusokak’ta bulunan ve
bir Osmanlı yapısı olan Tokat Bedestenine taşınmıştır.
Arastalı Bedesten olarak bilinen yapının ne zaman ve kimin tarafından yapıldığı
bilinmemektedir. Günümüze gelebilen kalıntılardan ve tarihi kaynaklardan XV-XVI. yüzyılda
yapıldığı tahmin edilmektedir.
Bedesten kesme taştan yapılmış, cephesi tuğla dizileri ile bölümlere ayrılarak
hareketlendirilmiştir. Kuzey-güney yönünde, kareye yakın dikdörtgen planlı olup, kuzey ve
güneyde dışarıya dikdörtgen çıkıntılı, yuvarlak kemerli birer kapısı bulunmaktadır. İçerisi iki
sıra halinde ikişer paye ile dokuz birime ayrılmış, her birimin üzeri kubbe ile örtülmüştür.
Bedestenin iki yanında boylamasına dikdörtgen planlı birer arastası bulunmaktadır. Bu
arastaların kuzey ve güneyinde dikdörtgen söveli, üzerinde birer dikdörtgen pencere bulunan
kapıları vardır. Dükkânları oluşturan bu bölümün orta noktasına “dua kubbesi” denilen küçük
kubbe yerleştirilmiştir.
Bedesten; değerli, kıymetli kumaşlar, mücevherler ve buna benzer eşyanın satımına
mahsus üstü kapalı, mahfuz çarşıların bütününe verilen addır. Bedestenler inşa edildikleri
dönemde, önemli birer iktisadi kuruluş olmakla birlikte, günümüzdeki banka ve borsaların
görevini de görmekteydi.
Kültür ve Turizm Eski Bakanı Sayın Ertuğrul GÜNAY tarafından 18 Eylül 2012
tarihinde resmi açılışı yapılan Tokat Müzesinde arkeolojik eserler yapının bedesten olarak
adlandırılan orta bölümünde teşhir edilmektedir. 1976 yılında Tokat Müze Müdürlüğü
tarafından kazıları yapılan ve ilimiz tarihi kronolojisinin Geç Kalkolitik Döneme(M.Ö.4000-
3000) kadar indiğini kanıtlayan Turhal Ulutepe buluntuları ile başlayıp, teşhirin büyük bir
kısmını oluşturan Zile İlçesi sınırları içerisinde bulunan 1973-1984 yılları arasında Prof. Dr.
Tahsin ÖZGÜÇ tarafından kazısı yapılan Hititlere ait idari ve askeri işlerin görüldüğü saraya
ait kalıntıların açığa çıkarıldığı Maşat Höyük buluntuları ile devam etmektedir. Bu
buluntuların içerisinde saray arşivine ait olduğu düşünülen bir de Hitit tableti bulunmaktadır.
Ayrıca buluntu yeri Aktepe Höyüğü olan Tanrı Teşup Heykelciği önemli eserler arasındadır.
Roma dönemine ait figürinlerin sergilendiği vitrinde yer alan Zile İlçesi Ağılcık Köyünde
bulunan Apollon, Poseidon, Nike heykellerinin içerisinde bulunduğu bronz hekel grubu ünik
eserler olarak görülmektedir. Teşhir vitrinlerinde Roma dönemine ait takı ve süs eşyaları,
yakarak ölü gömme geleneğinde kullanılan urneler, pişmiş toprak testiler, ayrıca bir tapınağa
ait olabileceği düşünülen pişmiş toprak aplikler, kandiller, cam eserler ve Doğu Roma
(Bizans) Dönemi’ne ait haçlar, mühürlerin sergilendiği eserler yer almaktadır. Aynı salonda
Klasik dönemden başlayarak, İlimiz Zela(Zile), Komana Pontika(Tokat), Cabeira(Niksar)
antik kentlerine ait Hellenistik, Sebastopolis(Sulusaray), Neocaiser(Niksar), Zela(Zile) antik
kentlerine ait Roma Şehir sikkeleri ile Roma İmparatorluk, Bizans ve İslami dönemlere ait
sikkelerin sergilendiği sikke teşhiri yer almaktadır.
Yapının batı cephesinde yer alan arasta kısmında halkın hayat tarzını, kültürünü temsil
eden bakırcılık, ıhlamur ağacının işlenmesiyle elde edilen yazma kalıpları ile hayat bulan
yöresel kumaş süsleme sanatı örneği olan yazmalar, giyim-kuşam, erkek ve kadın takıları,
aydınlatma araç-gereçleri, kapı tokmakları, silahlar, barutluklar, hamam ve mutfak eşyalarıyla
Osmanlı Dönemine ait tarikat eşyaları, yazı takımları, el yazması kitaplar teşhir edilmektedir.
Müzemiz etnografya teşhirinde yer alan ve ketebe kaydından Hicri 4 Zilhicce 587 (Miladi 23
Aralık 1191) tarihli olduğu anlaşılan 12. yüzyıl sonuna ait Kur’an-ı Kerim, Anadolu’daki
müze ve kütüphanelerin kitap koleksiyonları içerisinde, bu döneme ait en eski Kur’an-ı Kerim
olarak bilinmektedir.
Etnografyasalonundateşhiredilenve19.yüzyılatarihlenenTokatSeramikleride
görülmeye değer eserlerdir.